Bidden in de refter

Bidden in de refter

Ik heb als juf gemerkt dat het bidden met kleuters voor het middagmaal vaak niet meer gedaan wordt, terwijl dit een mooi gebaar is om stil te staan bij onze rijk gevulde tafel. Misschien is het zo vanzelfsprekend geworden dat we voedsel hebben , dat we er minder bij stil staan en er dan ook minder voor gaan danken?

Ik weet nog dat ik vroeger in de kleuterschool moest wachten om mijn boterhammen met choco op te eten tot iedereen stil was en zuster Hilde het gebed voorbad. Na het kruisteken en "smakelijk eten " kon ik er aan beginnen. Ik vond het nooit erg en het gaf een gevoel van dankbaarheid en samenhorigheid.

Later in de humaniora moesten wij gezeten aan de drie lange tafels in  de refter bij zuster Salvia  het lied "Voor spijs en drank, voor dagelijks brood , wij danken U , oh Heer." zingen, soms  zelfs in canon. Zij deed héél veel moeite om er iets moois van te maken maar naast ons puberaal gegiechel vonden wij het nog leuk ook.

Later als juf in een grote school in Antwerpen zag ik hoeveel moeite het de strengste leerkrachten kostte om de grote refter met balkon stil te krijgen? Dit lukte niet zonder microfoon en straf. Ik vond dat vreselijk en na het gebed was het een vreselijk rumoer. Het gebed miste volledig zijn effect.

Toen ik tijdens mijn loopbaanonderbreking reftermama werd, heb ik het gebed in de kleine wijkschool van mijn dochter terug ingevoerd. De kleuters kwamen op verschillende tijdstippen naar de refter. Tussen de eerste kleuter en de laatste kleuter, ongeveer 50 kleuters, was er vaak tien minuten vooraleer iedereen goed en wel zat. Vragen om te wachten met eten voor het gebed zou een schok zijn geweest in hun gewoonte in de refter en hen onnodig lang laten wachten. Vandaar dat ik er het volgende op vond.

• als iedereen goed en wel zat sprak ik hen aan " Goeiemiddag vriendjes", waarop ik hen leerde om beleefd samen te antwoorden: " Goeiemiddag juf Diana"
• Dan leerde ik hen om eventjes te stoppen met eten op de volgende manier: "Leg je boterham neer in je brooddoos en stop even met eten" . Later waren deze woorden overbodig en zei ik. "Steek je handen in de lucht! Kijk eens of je nog boterhammen vast hebt? Ben je nog aan het drinken? Niet? Ok ! 
• Dan maak ik samen met hen een kruisteken. Ik had het gekende liedje "Dank U voor deze nieuwe morgen" omgevormd naar:

Dank U voor deze mooie middag,

Dank U voor deze mooie dag,

Dank U voor al die lekkere "bo-kes",

Die ik eten mag!

• Daarna eindig ik met het kruisteken en met " Smakelijk eten vriendjes". Ik wijs hen er nog eens op dat al die lekkere boterhammen voor onze buik zijn. En dat voedsel te kostbaar is om weg te gooien. Ik heb dit ook in mijn huidige school terug ingevoerd. Mijn collega heeft het liedje overgenomen. Ik zie ook dat véél ouders dit gebaar appreciëren. Ze zien het ons elke middag doen daar het reftertje met een grote glaspartij naast de hal is.



 



Bidden voor het middageten vind ik een zéér zinvol gebed. Het leert kinderen dankbaar zijn voor ons voedsel dat voor hen zo vanzelfsprekend is geworden. Ze hebben geen schaarste zoals hun betovergrootouders gekend, en maar goed ook. Anderzijds is het belangrijk dankbaar te zijn tegenover hun ouders die werken om geld te verdienen voor onder andere het dagelijks eten.

De vraag is waarom het middaggebed in vele scholen verdween?
Ik denk dat vooral te zoeken is bij ons leerkrachten en ons persoonlijke geloofsbeleving. Bidden was dertig, veertig jaar terug niet bepaald "cool". Ook het verdwijnen van de onderwijzende zusters is een belangrijke factor in de teloorgang van het gebed op school. Nieuwe godsdienstmethoden zoals de  'Tuin van heden' en 'TOV' zwengelen  het gebed weer aan, en dat is een goede zaak.